Via Snapchat en Telegram, onder de toonbank van avondwinkels en vanuit de kofferbak. Nu de prijzen van sigaretten blijven stijgen, groeit de handel in illegale sigaretten sterk. Nijmegen, Schiedam en Alphen aan den Rijn worden ‘brandhaard’ van de zwarte handel genoemd. Deze ontwikkeling zien tabaksverkopers met eigen ogen gebeuren. “Het is volkomen terecht. Je zou wel gek zijn als je het niet doet.”
Als je op de app Telegram in de zoekbalk van een groep die sigaretten verkoopt ‘sigaretten’ intypt, krijg je een breed scala van soorten, merken en smaken. Op Telegram zijn sloffen te koop voor € 35, dat is € 3,50 per pakje. In de winkel betaal je rond de € 9 per pakje. Eén berichtje verder en de illegale sigaretten zijn al onderweg naar jou. Zo makkelijk gaat dat dus.
Sigarettenverkopers kunnen hier niet tegen op. “Het is een illusie om te denken dat mensen geen alternatief zoeken als de prijzen zo hoog zijn”, zegt Marco van der Horst, eigenaar van tabaksspeciaalzaak DG van Vreumingen uit Gouda, de oudste van Nederland. Van der Horst verkoopt veel minder shag dan vloeitjes. Er zijn ook mensen die enkel vloei kopen, of filters. De eigenaar van de tabaksspeciaalzaak weet wel wat speelt: volgens hem wordt de tabak dan in het buitenland gekocht. Na zijn vermoeden dat tabak toch wel wordt ingeslagen op de zwarte of buitenlandse markt, gaat hij geen shag meer inkopen.
In Nederland zal vanaf april een pakje sigaretten € 13 kosten. Mensen zoeken, met deze toenemende prijs, steeds naar alternatieve manieren om minder geld aan een pakje sigaretten te besteden. Over de grens halen mensen steeds vaker hun rookwaar.
In ons land wordt één op de vier van de gerookte pakjes tabak illegaal geproduceerd of is afkomstig uit het buitenland. Dat stelt de vereniging van tabaksproducenten VSK na een studie van marktonderzoeker WSPM.
De Nationale Smokkel Monitor signaleert dat in andere landen de prijzen ook stijgen, maar in mindere mate. Met als gevolg dat de prijsverschillen steeds groter worden met Nederland. In Duitsland, België en Luxemburg kost een pakje sigaretten tussen de € 6 en € 7. De roker betaalt in het oosten van Europa nog minder. In Polen kost een pakje € 3,40 en in Bulgarije € 2,70.
Sigaretten kopen in het buitenland is toegestaan, maar tot op zekere hoogte. Als je vanuit een EU-land naar huis gaat, mag je voor jezelf 800 sigaretten (4 sloffen) meenemen. Hierover hoef je geen belasting te betalen. Als je buiten de EU vandaan komt, mag je 200 sigaretten meenemen (1 slof). Heb je meer mee, dan moet je aangifte doen bij de douane.
Zo gaat het niet altijd in werkelijkheid. Uit het onderzoek van WSPM blijkt dat Nederland jaarlijks ongeveer € 1,4 miljard aan belastinginkomsten misloopt. Dit is omdat Nederlanders naar het buitenland trekken om sigaretten en shag te halen. De illegale handel in gesmokkelde sigaretten en namaakproducten schieten de pan uit.
Uit het rapport van WSPM blijkt dat over één op de vier pakjes sigaretten die in Nederland gerookt zijn, geen belasting is betaald. In twee weken tijd hebben de onderzoekers 7.000 lege sigarettenpakjes van de straat of uit afvalbakken verzameld. Hiermee hebben zij de hoeveelheid illegale en gesmokkelde sigaretten in kaart gebracht. 7.000 pakjes zijn 159.000 sigaretten. Hiervan was meer dan 25% afkomstig uit het buitenland. Ongeveer 2% was namaak, ofwel 120 pakjes nepsigaretten.
Het aandeel aan niet-Nederlandse sigaretten is 43,5% in Nijmegen en daarmee staat de stad op de eerste plaats. Als tweede volgt met 40,2% Alpen aan den Rijn en als derde Schiedam met 38,7%. Om te vergelijken met de grote steden van Nederland was het aandeel in Amsterdam 31,5%, Rotterdam 22,9% en Den Haag 31,9%. De illegaliteit op tabaksproducten neemt flink toe na de verhogingen van de accijnzen.
De overheid voert deze belastingverhoging door, omdat er dan meer geld zou binnenkomen om de armoede in Nederland tegen te gaan. Ze hoopt hiermee de koopkracht van mensen met een lager inkomen te verbeteren. Daarnaast is het ook om gezondheidsredenen: “Het beleid is erop gericht dat in 2040 geen enkele jongere meer begint met roken”, staat op de website van de Rijksoverheid.
Van der Horst snapt niets van de hoop van de overheid op extra inkomsten. “Shag in Nederland kost nu rond de € 17. In Duitsland maar € 11. Als Nederland de prijzen verhoogt, is de impuls om naar Duitsland straks nóg groter. Daar rook je dan goedkoper dan de prijs in Nederland oorspronkelijk was voor de stijgingen. Het is niet zo dat sigaretten en shag in het buitenland minder schadelijk zijn. Het is zo verschrikkelijk dom, ik kan er met mijn hoofd niet bij. Als je het hebt over de rookvrije generatie: je bent alle controle kwijt. Wie controleert nog waar de rookwaren naartoe gaan?”
Daarnaast vindt de tabaksspeciaalzaak eigenaar het niet gek dat consumenten op zoek gaan naar een goedkopere oplossing. “Het is volkomen terecht. Als kleding morgen ergens de helft goedkoper is, en je moet er even voor rijden, zou je wel gek zijn als je het niet doet.”
De Europese Unie stelt regels op voor tabaksverpakkingen om de illegale handel tegen te gaan. Pakjes hebben een unieke code die de herkomst en locatie van een product aangeeft. Daarnaast krijgen de tabaksproducten een zegel die aangeeft dat ze niet zijn vervalst. De brancheorganisatie VSK ziet toch steeds vaker honderden pakken tegelijk in Nederland aankomen.
Lees het hele artikel verder op ad.nl
