De coronacrisis heeft gezorgd voor een aantal opmerkelijke ontwikkelingen op de markt voor tabaksproducten. Waar lockdowns in eerste instantie illegale activiteiten leken te belemmeren, hebben ze uiteindelijk in het voordeel uitgepakt voor criminele groepen en bendes. Dat schrijft Tobacco Asia, een gespecialiseerd tijdschrift dat zich richt op de Aziatische tabaksmarkt in een uitvoerige analyse.
Reisbeperkingen
Toen Covid-19 zich begin 2020 begon te verspreiden, zette dit aanvankelijk een duidelijke rem op de illegale handel in tabak, aldus de auteur van het artikel. Toen landen op slot gingen en er reisbeperkingen van kracht werden, had dit onmiddellijk gevolgen de toeleveringsketens van de illegale handel.
Significante gevolgen
Ian Monteith, bij tabaksproducent JTI de hoogste baas van de afdeling die wereldwijd onderzoek doet naar de illegale handel in tabak zegt dat de maatregelen die in 2020 aan burgers werden opgelegd, significante gevolgen hebben gehad voor zowel de legale als de illegale handel in tabak. Hij baseert zich op eigen onderzoek in 50 landen.
Toeleveringsketens
John Flint, groepshoofd van een soortgelijke afdeling, maar dan bij tabaksproducent British American Tobacco is het met zijn collega eens. ,,Veel landen hebben controles ingevoerd en het verkeer van goederen en mensen over internationale grenzen en binnen hun nationale grenzen beperkt. Dit had een impact op zowel legitieme als illegale toeleveringsketens voor tabak. Strengere grenscontroles, vooral door landen waar de instroom van illegale producten vóór Covid-19 bijzonder intens was, hebben geleid tot een vermindering van de illegale instroom en vervolgens tot een toename van de verkoop van legale tabaksproducten.
Zuid-Afrika
Maar helaas voor de legale tabaksfabrikanten bleken deze effecten slechts van tijdelijke aard. In bijvoorbeeld Zuid-Afrika, waar de verkoop van tabak lange tijd verboden was, werden uiteindelijk ook de legale toeleveringsketens hele distributienetwerken kwamen stil te leggen. Dat was voor de illegale handel een uitgelezen mogelijkheid om het ontstane gat op te vullen en tabak aan te bieden via informele kanalen.
Het langdurige verkoopverbod betekende dat de enige tabaksproducten die op de markt verkrijgbaar waren illegaal waren. Hoewel het verbod uiteindelijk werd opgeheven, is de erfenis ervan dat criminele groeperingen erin geslaagd zijn om nog meer voet aan de grond te krijgen in Zuid-Afrika dan vóór Covid-19. Volgens Bongani Mshibe, directeur communicatie bij JTI Zuid-Afrika, komt daar nog eens bij dat in het land veel lokale fabrikanten actief zijn die de markt overspoelen met belastingvrije sigaretten die op straat worden verkocht. Het tabaksverbod was voor hen een ideale kans om hun marktaandeel met maar liefst 63 procent uit te breiden.
Maleisië
Ook in een land als Maleisië is de situatie bar en boos. Het Zuidoost-Aziatische land was de afgelopen tijd geregeld in het nieuws omdat nergens ter wereld meer illegale producten worden geconsumeerd dan daar. Van alle sigaretten die er worden gerookt is maar liefst 65 procent van illegale herkomst. Volgens Cormac O’Rourke, tot eind 2020 algemeen directeur van JTI voor Maleisië, is het explosief gestegen percentage te wijten aan sterke accijnsverhogingen. Daar komt bij dat Maleisië een kustlijn heeft van 4.675 kilometer, waardoor illegale producten gemakkelijk en met grote ladingen tegelijk het land kunnen binnenkomen. Ook buurland Singapore, nota bene een land met een strenge anti-rookregelgeving, is een belangrijk doorvoerland, omdat het een van de belangrijkste havens van heel Azië heeft.
Australië
Australië heeft eenzelfde fout gemaakt als Maleisië, zij het op een veel grotere schaal. Dit land verwachtte een aantal jaren geleden dat gigantische accijnssprongen zouden bijdragen aan een forse vermindering van het aantal rokers. Dat was behoorlijk buiten de waard gerekend: in plaats van te stoppen met roken ging de overgrote meerderheid van de Australische rokersgewoon op zoek naar goedkopere alternatieven, waaronder de illegale markt. Inmiddels is een pakje sigaretten nergens ter wereld duurder dan in Australië (sommige merken kosten meer dan 25 euro per pakje) en is de illegale tabakshandel niet meer te stuiten.
Plain packaging
Dat in Australië de illegale handel in tabak floreert komt ook doordat het land jaren geleden een systeem van generieke verpakkingen invoerde. Uit een vorig jaar gepubliceerd rapport van onderzoeksbureau KPMG blijkt evenwel dat als mensen moeten kiezen tussen verpakkingen die er allemaal hetzelfde uitzien, ze automatisch kiezen voor de goedkoopste optie, zelfs al betekent dat de sigaretten illegaal zijn. Sinds de introductie van het ‘plain packaging’ is de totale consumptie van illegale tabak met 80 procent gestegen. Alle ontwikkelingen bij elkaar hebben ertoe geleid dat de Australische regering een nieuwe tastforce in het leven heeft geroepen om een oplossing van het probleem te vinden.
Meer bij Tobacco Asia:
Illicit Tobacco Trade Continues Thriving Under Covid-19
