Op de site Nationale Smokkel Monitor wordt bijgehouden hoeveel inkomsten de Nederlandse schatkist misloopt door smokkel. Voor 2021 staat de tellen op € 1 miljard. Niet alleen de staat is hier de klos van, maar de VSK komt ook op voor het midden- en kleinbedrijf: tankstations, supermarkten en sigarenwinkels.
In Nederland schat de VSK dat 22,4% van de sigaretten illegaal is. Dat is gebaseerd op onderzoek door het bureau WSPM, dat een bijzondere methode heeft: uit (zwerf)afval sigarettenpakjes verzamelen. Dicht bij de grens worden de meeste illegale rookwaar gevonden. Zoals Heerlen en Maastricht (ruim 62%). In Schiedam met 32,7% en in Rotterdam 18,2%.
Geen woord over sigarettenfraude
De drugsbestrijding eiste aan het einde van 2021 nog eens aandacht op. In Rotterdam werd er een recordhoeveelheid cocaïne van 70.000 kilo in onderschept; ten opzichte van vorig jaar is dat 20.000 kilo meer. Ook heeft de douane in Nederland maar liefst 205 miljoen illegale sigaretten in beslag genomen. Dat is bijna het dubbele van 2020, schrijft Paul Verspeek voor Rijnmond.
‘Drugs’ en ‘zware criminaliteit, ‘mensenhandel’ en ‘wapens’ worden vaak in één zin genoemd door het coalitieakkoord van VVD-D66-CDA-CU. Geen woord over sigarettenfraude, maar wel over de verhoging van tabaksaccijns. Jan-Hein Sträter is directeur van de brancheorganisatie van de tabaksindustrie VSK, de Vereniging Nederlandse Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten. Gek genoeg kan juist de georganiseerde misdaad profiteren van deze accijnsverhoging.
Tabaksfraude bestaat uit twee delen: FIOD en douane ontruimen regelmatig illegale fabrieken en loodsen met illegale sigaretten. En het tweede deel is merksigaretten en merkloze sigaretten die worden meegesmokkeld uit landen met een lage accijnzen.
“Er wordt gesproken over een verhoging van de prijs van een pakje sigaretten van acht naar tien euro. Dan weet je een ding zeker: de sigarettenfraude gaat enorm toenemen”, zegt Sträter.
Illegale stroom
Onderzoeksbureau Alvarez & Marsal heeft berekend dat een accijnsverhoging van 10% leidt tot 7% meer smokkel. Als in het buitenland sigaretten goedkoper zijn, komt er een tabaksstroom op gang van het buitenland naar ons land. Dit is een illegale stroom, omdat de accijns ontdoken wordt. Daarom komen de meeste illegale sigaretten ook uit Oost-Europa, waar een pakje minder dan € 2 kost.
Binnen Europa behoort Nederland tot de duurdere gebieden. Alleen in Frankrijk, Noorwegen, Ierland en Engeland wordt er meer betaald voor een pakje. Sträter zegt dat de grenslanden België en Duitsland aantrekkelijk zijn voor de Nederlandse consument. “Daar kan soms goedkoper tanken niet eens tegenop. De consument is niet gek, dit is economie van de brugklas. Vandaar dat wij al jaren zeggen: verhoog de accijns niet te veel in een keer, doe het geleidelijk, zoals in Duitsland en in samenspraak met andere landen.”
Sträter: “We hebben misschien het idee bij sigarettensmokkel dat het scharrelwerk is. Zoals een fles drank of een illegaal cd’tje over de grens meenemen. Maar nee, dit zijn dezelfde bendes die cocaïne, wapens of mensen verhandelen. Ze zijn daar waar het grote geld verdiend kan worden.”
“Achter de illegale handel en productie van sigaretten gaan grote internationale criminele netwerken schuil die zich vaak niet alleen met tabaksfraude bezighouden maar ook met andere vormen van (zware) criminaliteit, zoals illegale (gedwongen) arbeid, drugshandel en terrorismefinanciering”, bevestigt een woordvoerder van de douane.
Dilemma
Voor de Staat is het een dilemma: verhoging van accijns kan smokkel opdrijven. Verlaging van de accijns en BTW kan dat tegengaan, maar roken wordt dan financieel aantrekkelijker gemaakt. De belangen van volksgezondheid en justitie zijn hier tegenstrijdig.
Justitie trekt aan de bel na de strafzaak van de vondst van begin januari vorig jaar in Rotterdam. Toen ontdekten speciale tabakshonden 30 miljoen sigaretten in de Rotterdamse haven. En zo gaan de zaken maar door. “Een sigarettenfabriek kost tussen de half en één miljoen euro. Dat heb je in één maand terugverdiend”, zegt Jan Hein Sträter. Illegale sigaretten worden vervolgens vanuit cafés of de kofferbak verkocht of online besteld.
Lees het hele artikel verder Rijnmond.nl
