Miljardenschade
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft berekend dat de wereldwijde handel in illegale sigaretten en shag jaarlijks tussen de 35 en 40 miljard euro bedraagt. Volgens the European Anti-Fraud Office lopen landen zo miljarden aan belastingen mis. De Nederlandse Staat verliest jaarlijks ruim 1,4 miljard door in het buitenland gekochte tabaksproducten; illegale namaaksigaretten nog niet eens meegerekend.
- De staat loopt miljoenen aan accijns mis: bedragen die direct zouden bijdragen aan overheidsdoelen zoals Preventie van Jeugdroken, het voortbestaan van vele winkels en bedrijven of het geven van voorlichting.
- Sigarettensmokkel financiert de georganiseerde misdaad: het staat in nauw verband met wapenhandel, drugscriminaliteit, mensensmokkel en -uitbuiting (moderne slavernij) en terrorisme.
- Het ondermijnt Het Preventiebeleid Jeugdroken: de controle op de leeftijdsgrens van 18 jaar is niet te handhaven. Door de toenemende illegale handel via kanalen als Telegram komt tabak steeds makkelijk bij jongeren terecht.
- Het brengt de volksgezondheid in gevaar: er wordt niet voldaan aan regelgeving; het is onbekend wat er in illegale sigaretten zit en illegale fabrieken zijn bovendien verre van hygiënisch.
- Er gaan enorme bedragen om in de illegale handel en de straffen laag: dat stimuleert draaideurcriminaliteit.
- Het brengt de veiligheid van burgers in gevaar: fabrieken en straathandelaren staan niet op verlaten industrieterreinen, maar middenin bedrijvigheid en handel wordt gewoon in woonwijken gedreven, waardoor buurtveiligheid in gevaar komt.
- Het heeft een negatief effect op de economie: MKB-winkelier (zoals speciaalzaken en tabak & gemak-winkels) lopen klandizie mis; in sommige gevallen is het verlies van omzet 30%.
Grondslag
Hoe hoger de accijns, hoe hoger de prijs van een pakje sigaretten, hoe meer consumenten op zoek gaan naar goedkopere en soms illegale tabaksproducten.
De Nederlandse overheid verhoogt de accijns continu, om roken te ontmoedigen. In andere landen gebeurt dat niet, of minder. Hoe lager de prijs van een pakje sigaretten in omringende landen is, hoe meer er gesmokkeld wordt.
Hoe stoppen we dit?
De overheid kan de grootste bijdrage leveren aan het bestrijden van sigarettensmokkel. Door de hoogte van accijnzen internationaal af te stemmen, zal de aantrekkelijkheid van smokkel stoppen.
Nederlandse tabaksproducenten, verenigd in de VSK, zetten zich actief in om illegale tabakshandel tegen te gaan. Ze investeren in vele maatregelen om controle te houden over grondstoffen, productie en distributie.
Invallen door douane en FIOD
Het bestrijden van de zwarte markt doet VSK ook met behulp van privé rechercheurs, die handelaren opsporen en informatie doorgeven aan de autoriteiten. Er is een nauwe samenwerking met de FIOD en de douane. Die leidt regelmatig tot het oprollen van illegale fabrieken, inbeslagnames van verboden ladingen en arrestaties. Maar het blijft volgens deskundigen een druppel op de gloeiende plaat.
Wetenschappelijk onderzoek
De VSK doet samen met vele partners onderzoek naar illegale tabakshandel en brengt hier wetenschappelijke rapporten van uit. Zo bleek uit onderzoek van WSPM dat ruim 1 op de 3 sigaretten die in Nederland gerookt worden, uit het buitenland afkomstig is. Over slechts 68% van de gevonden verpakkingen was Nederlandse belasting (accijns en btw) betaald.
