De grootschalige handel in illegale sigaretten in Nederland, zorgt voor legio problemen. Niet alleen loopt het Rijk er tientallen miljoenen euro’s aan belastinginkomsten door mis, ook de gevolgen voor winkeliers, consumenten en de openbare veiligheid in het algemeen worden steeds duidelijker voelbaar, betoogt VSK-directeur Jan Hein Sträter in onderstaand opinieartikel.
Door Jan Hein Sträter
Voor de zoveelste keer dit jaar moesten de FIOD en de douane enkele weken geleden in actie komen tegen illegale tabakshandel in Nederland. Bij grootschalige invallen in Limburg is beslag gelegd op grote hoeveelheden namaaksigaretten en ongeveer 45.000 kilo ruwe tabak. Ook werd een grote illegale fabriek ontdekt.
Vermoed wordt dat een internationale criminele organisatie meer dan 600.000 kilo illegale tabak verhandeld heeft vanuit Nederland. Hierdoor is minimaal 67 miljoen euro aan accijnsinkomsten misgelopen.
De Vereniging van Nederlandse Sigaretten en Kerftabakfabrikanten (VSK) uit al jaren haar zorgen over deze enorme toename aan illegale handel in Nederland. In 2017 werden door invallen zeven illegale fabrieken ontmanteld. In 2018 waren dat er tien. En dit jaar wordt dit aantal naar verwachting overschreden, met als klap op de vuurpijl de grote inval deze week. De FIOD erkent het groeiende probleem van illegale sigarettenhandel, en heeft daarom besloten het aantal medewerkers te verdubbelen.
Deze alarmerende ontwikkeling heeft grote gevolgen voor de consument, aangezien illegale producten niet voldoen aan de wettelijke eisen en allerlei ongereguleerde stoffen kunnen bevatten. Daarnaast vormt de georganiseerde misdaad achter deze handel een enorm risico voor de openbare veiligheid in de regio’s waar ze actief zijn, waardoor ook niet-rokers de dupe worden van dit beleid.
De reden voor deze toename van de illegale handel in Nederland ligt met name in het wetgevend kader. De overheid heeft de accijnzen op sigaretten en shag de afgelopen tien jaar significant verhoogd. Hierdoor is het voor criminele organisaties steeds lucratiever om deze producten tegen een lage prijs in de illegale markt te verkopen.
En dit probleem zal de komende jaren alleen nog maar verder toenemen. In 2020 gaat de Nederlandse overheid een tsunami aan tabakswetgeving over Nederland uitrollen. De prijs van een pakje sigaretten stijgt door accijnsverhoging met meer dan € 1,15, en een pakje shag met meer dan € 2,85. Daar komt nog de invoering van generieke verpakkingen en het uitstalverbod bij. De overheid volgt hiermee het voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk, denkend dat dit een bijdrage levert aan de volksgezondheid.
Echter, iedereen kan natuurlijk uittekenen wat er in 2020 gaat gebeuren. De illegale handel zal toenemen en het aantal rokers zal niet afnemen.
Omdat een groot gedeelte van dit probleem wordt veroorzaakt door de wetgever, zal de oplossing ook bij de wetgever gezocht moeten worden. En dat kan. Ook door accijnsverhoging. VSK is zeker niet tegen accijnsverhoging. Echter, door de accijnzen stapsgewijs en gematigd te verhogen, in plaats van schoksgewijs, kunnen smokkel, namaak en grenseffecten worden beperkt.
Wij hopen dat de overheid en politiek toch een keer willen luisteren naar de negatieve gevolgen van deze opeenstapeling van tabaksregelgeving. Deze problemen hebben immers niet alleen vergaande gevolgen voor winkeliers, maar ook voor de consument en de openbare veiligheid in het algemeen. Indien de politiek niet wil luisteren naar de sector, zou ze eens moeten spreken met de FIOD en douane. Die kunnen het ook zeer goed uitleggen.
Jan Hein Sträter is directeur van de Vereniging van Nederlandse Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten (VSK)
