Criminele netwerken die betrokken zijn bij drugshandel, mensenhandel en terrorisme, financieren zich door illegale handel. Als dit zo verder gaat, zonder ondernomen actie, zal dit ten koste gaan van de kwetsbaren in de samenleving.
De illegale handel is toegenomen sinds de Covid pandemie. Het gaat onder meer om illegale producten als geneesmiddelen, tabak, alcoholische drank, huishoudelijke en persoonlijke ontsmettingsproducten. Het kopen via illegale kanalen werd bevorderd door de schaarste aan goederen via legale kanalen. Dit blijkt uit een rapport van Euromonitor International.
Georganiseerde criminaliteit profiteert van de toename van de illegale handel. Het heeft ook een sociaal-economische impact en vergoot daardoor de sociale ongelijkheid. Het Luxemburgse EP-lid Charles Goerens zegt tegen het Europees Parlement dat vervalsingen en nepproducten grote verstoringen met zich meebrengen: “Vanwege onbruikbare nepbeschermingsmiddelen, vaak geproduceerd door uitgebuite minderheden, verloren mensen bijvoorbeeld het vertrouwen in mondkapjes en coronatests”.
Volgens de Werelddouaneorganisatie was het de grootste wereldwijde operatie ooit, waarbij 146 aaneengesloten douanekantoren betrokken waren tussen april en september 2021. Het ging om illegale handel in medicijnen, vaccins en medische hulpmiddelen in verband met Covid-19. Operatie STOP II voerde deze taak uit in 83 landen. Hierbij waren er 3500 inbeslagnames van 365,7 miljoen eenheden, waarvan 195,5 miljoen aan Covid-19 gerelateerde medicijnen, 156,7 miljoen medische hulpmiddelen en 13,5 miljoen Covid-19-vaccins.
Tijdens de pandemie was de verspreiding van illegale tabak geen uitzondering. In 2020 lag de illegale sigaretten consumptie op ongeveer 7,8% van de totale sigaretten consumptie. Dit komt neer op 34,2 miljard sigaretten, volgens een rapport van het KPMG uit 2020. De misgelopen inkomsten kunnen gebruikt worden voor gezondheidszorg, onderwijs en huisvesting. Overheden maken zich zorgen om de sociaal-economische gevolgen.
“Illegale uitstroom hangt samen met meer armoede, ongelijkheid en lagere menselijke ontwikkeling. Daarom moeten we dit efficiënter aanpakken en criminelen de basis van hun daden ontnemen”, zegt EP-lid Christian Sagartz.
Volgens de tabaksindustrie is een samenwerking tussen overheden, handhavingsinstanties en de industrie van groot belang, om criminele activiteiten effectief te bestrijden. Ook om er voor te zorgen dat consumenten hun producten legaal kopen. “Daarom moeten we het publiek informeren over de bredere sociale gevolgen van het kopen van en het financieren van de levensstijl van criminele groepen die ook betrokken zijn bij andere vormen van criminaliteit, zoals drugs en mensenhandel en vuurwapenhandel”, zegt Vincent Byrne, Global Anti-Illicit Trade Operations Director van Japan Tobacco International (JTI).
Volgens een VN-rapport brengen de sociaal-economische gevolgen van illegale handel ook de verwezenlijking van de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG’s) in gevaar. Het rapport zegt dat illegale activiteiten aantoonbaar negatief zijn. En dus een het bereiken van alle 17 duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties tegenwerkt. “Studies hebben aangetoond dat illegale uitstroom samenhangt met meer armoede, ongelijkheid en lagere menselijke ontwikkeling. Daarom moeten we efficiënter zijn in de aanpak en het ontnemen van criminelen van de basis van hun acties, maar ook in het vinden van oplossingen in samenwerking met zakenpartners om ze effectief op te sporen”, zegt EP-lid Sagartz.
Merkbescherming is bovendien essentieel voor het bestrijden van de illegale handen, volgens een rapport van Brand Finance uit 2021. Dit kan er voor zorgen dat consumenten toegang hebben tot veilige en geloofwaardige producten. 81% van de consumenten antwoordde dat merken hen helpen te navigeren tussen echte en namaakgoederen. Daar in tegen is 90% het eens dat merken zorgen voor echte producten, die men koopt via gerenommeerde winkels. “De consument kan absoluut niet zeker weten wat de kwaliteit van producten is… en in sommige categorieën kan dat ronduit gevaarlijk zijn”, zegt Brian Crean, voormalig Senior VP Global Marketing bij Diageo, een drankenproducent.
JTI vergoot het bewustzijn en moedigt actie aan om de illegale handel in tabak aan te pakken. Het verlies aan inkomsten wordt gecompenseerd door mensen die de wet wel naleven.
“Gemeenschappen, vooral kwetsbare groepen, hebben de neiging om in tijden van crisis toegankelijker te worden voor de georganiseerde misdaad. Economische tegenspoed maakt gemeenschappen ontvankelijker voor bepaalde aanbiedingen, zoals goedkopere namaakgoederen of rekrutering voor criminele activiteiten”, zegt het rapport van Europol uit 2020.
Aangezien de illegale tabakshandel een laag risico met zich meebrengt, is het makkelijk voor smokkelaars om hun activiteiten hiermee te financieren. Vaak zijn dat activiteiten als terrorisme of mensenhandel.
De handelscommissie van het parlement verklaarde onlangs, dwangarbeidproducten de EU niet mogen worden binnengelaten. Ook dat wereldwijde samenwerking cruciaal is om dit aan te pakken. Europarlementariër Bernd Lange pleit voor een handelsinstrument dat overeenstemmend is met de Wereldhandelsorganisatie. Dit is om de in- en uitvoer van producten die door dwangarbeid zijn gemaakt of vervoerd te verbieden. “Dringend hebben we een instrument nodig. We richten osn dan op producten waarvan de productie of het transport dwangarbeid uitbuit en hun circulatie stoppen”, zegt Lange. “We hebben duidelijk uiteengezet aan welke principes een dergelijk instrument moet voldoen, nu is het tijd voor de Commissie om resultaten te boeken.”
EP-lid Janina Ochojska erkent de urgentie. Veel illegale handelsroutes zijn in gebruik voor mensenhandel. Ochojska haalde de cijfers van de Internationale Arbeidsorganisatie erbij. “Wereldwijd zijn bijna 25 miljoen mensen het slachtoffer van dwangarbeid.” Dit is meer dan 140 miljard euro aan illegale winst per jaar opleverde. “Het vergroot de ongelijkheid en armoede binnen landen, verdiept de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, beïnvloedt de economie en leidt tot maatschappelijke stigmatisering”, voegt ze eraan toe.
Het financieren van criminelen netwerken door illegale handel blijft doorgaan, als er geen actie ondernomen wordt. Dit gaat ten koste van de samenleving, en met name van de kwetsbaren.
Lees het hele artikel op theparliamentmagazine.eu
