Staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid vindt dat rokers in 2040 een paar tientjes moeten gaan betalen voor een pakje sigaretten. Als het aan Van Ooijen ligt, gaat vanaf 2025 de prijs van sigaretten met € 2 per jaar omhoog. Definitief is de maatregel nog niet. Deze moet eerst nog besproken worden in de ministerraad en vervolgens moet de Tweede Kamer er ook nog mee instemmen.
Volgens longarts Wanda de Kanter is dit “de allerbelangrijkste oplossing die er is”. Al jaren strijdt De Kanter tegen de tabaksindustrie. “De prijs structureel verhogen, elk jaar, zorgt ervoor dat veel minder kinderen zullen beginnen met roken.”
Jan Hein Sträter, directeur van de Vereniging van Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten, zegt, “we hebben ons nu ingesteld op het Preventieakkoord. Daarin staat dat de prijs van een pakje sigaretten omhooggaat naar € 10 in 2023. Maar wat er nu wordt voorgesteld is een prijsverhoging van 500 %. Dat is veel te veel en onverstandig.”
Wanneer wordt er gestopt met roken?
Onderzoekers van de Universiteit Maastricht kwamen vorig jaar tot de conclusie dat rokers alleen overwegen te stoppen met het roken van sigaretten of shag als er een flinke accijnsverhoging komt. Van de ondervraagde rokers zei de helft pas te stoppen als een pakje € 60 zou kosten. Dan zou elke opgestoken sigaret gemiddeld € 3 kosten.
Ook al is het bedrag dat van Van Ooijen in z’n hoofd heeft (€ 30 tot € 47 per pakje in 2040) lager dan de € 60 uit het onderzoek, kan het plan volgens de staatssecretaris toch gaan slagen. “Stappen van € 2 per pakje extra per jaar heb je nodig om tot gedragsverandering te komen”, zegt hoogleraar Marc Willemsen, verbonden aan het Trimbos-Instituut.
1 of de 5 Nederlanders gaf vorig jaar aan wel eens te roken. 45% van hen rookt dagelijks. Dit is 15% van de hele bevolking boven de 12 jaar. Volgens Willemsen moeten we het verslavende effect van tabak niet onderschatten. “Het is een van de meest verslavende middelen op de markt, met name voor jongeren die beginnen met experimenteren door af en toe een peukje van vrienden op te steken. Uit onderzoek weten we dat zij heel snel van gelegenheidsroker naar regelmatige roker gaan.”
Prijs van tabak
Het staat vast dat de prijs van tabak gaat stijgen. In het Nationaal Preventieakkoord van 2018 staat dat volgend jaar een pakje € 10 moet kosten. Het hangt af van de Tweede Kamer of de prijs gaat oplopen zoals Van Ooijen wil. Lang niet iedereen zit de wachten op een prijsverhoging. Zij zijn bang dat sigaretten worden gekocht en verkocht in het illegale circuit of zij vrezen dat de maatregel niet effectief genoeg is om de tabaksverslaving tegen te gaan.
Tabakstoerisme
In het programma Spraakmakers op NPO Radio 1 zei strafrechtadvocaat Richard van der Weide dat het vreest dat de hoge tabaksprijzen leiden tot “tabakstoerisme” in het buitenland.
Willemsen, hoogleraar tabaksontmoediging, erkent dat, “de zwarte markt natuurlijk in gaat spelen op hoge sigarettenprijzen en mensen die in de buurt van de grens wonen, zullen hun tabak misschien in Duitsland en België gaan kopen, als de prijzen daar niet ook omhooggaan.” Voor hem zijn deze neveneffecten geen reden om de accijnzen niet te verhogen.
VSK-directeur Sträter voorspelt dat veel mensen een pakje sigaretten gaan halen in België en Duitsland, mocht een pakje werkelijk € 40 gaan kosten. “We krijgen een verkeerschaos bij Gronau, Emmerich en andere grensplaatsen. Mensen willen echt wel omrijden om 10 euro te verdienen op een pakje sigaretten.”
Nederland zou koploper worden van Europa als de Nederlandse tabaksprijzen daadwerkelijk op gaan lopen tot € 47 in 2040. In het Verenigd Koninkrijk zijn de sigaretten nu het duurst, daar betalen rokers voor een pakje van 20 stuks € 14. In Nederland betaal je voor een pakje sigaretten nu nog € 8.
In Australië zijn de sigaretten het duurst. Daar kost een pakje rond de € 25. In 1995 was dat nog minder dan € 4. Het aantal rokers in Australië is sindsdien afgenomen. Ook zijn er steeds meer Australische jongeren die nog nooit hebben gerookt.
Lees het hele artikel verder op NOS.nl
Dure sigaretten helpen rokers te stoppen, maar stimuleren ook zwarte markt
